საფრანგეთი

დიპლომატიური ურთიერთობები საქართველოსა და საფრანგეთის რესპუბლიკას შორის დამყარდა 1921 წელს და აღდგა 1992 წლის 21 აგვისტოს.

1993 წელს გაიხსნა საქართველოს საელჩო საფრანგეთის რესპუბლიკაში და საქართველოში საფრანგეთის რესპუბლიკის საელჩო.

საქართველოს და საფრანგეთის რესპუბლიკას აკავშირებთ მჭიდრო მეგობრული ურთიერთობები და მრავალგანზომილებიანი პარტნიორობა როგორც ორმხრივი, ისე მრავალმხრივი მიმართულებებით. ორ ქვეყანას შორის არსებული თანამშრომლობის დღის წესრიგი მოიცავს პოლიტიკის, სავაჭრო-ეკონომიკურ, თავდაცვის, სამართალდაცვით, საპარლამენტთაშორისო, განათლების, კულტურის და სხვა სფეროებს.

საფრანგეთის რესპუბლიკასთან ორმხრივი ურთიერთობები ჯერ კიდევ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის პერიოდიდან (1918-1921 წწ.) დაიწყო. 1921 წელს, თბილისში გაიხსნა საფრანგეთის საკონსულო, ფოთსა და ბათუმში კი მუშაობა დაიწყო ვიცე-საკონსულოებმა. აღსანიშნავია, რომ წითელი არმიის მიერ საქართველოს ანექსიისა და ოკუპაციის შემდეგ, საქართველოდან გაძევებული მთავრობის მეთაური ნოე ჟორდანია და მთავრობის წევრები პოლიტიკურ ემიგრაციაში სწორედ საფრანგეთში გაემგზავრნენ. 2021 წელს აღინიშნა საფრანგეთის მიერ საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის აღიარების და საფრანგეთში ქართული ემიგრაციის 100 წლისთავი.

ხშირად ხორციელდება მაღალი დონის ვიზიტები, როგორც აღმასრულებელი, ასევე, საკანონმდებლო ხელისუფლების მხრიდან. 2023 წელს გაიმართა საქართველოს პრემიერ-მინისტრის, პრეზიდენტის და პარლამენტის თავმჯდომარის ვიზიტები საფრანგეთში; ასევე თბილისს ეწვია საფრანგეთის ევროპისა და საგარეო საქმეთა მინისტრი, რაც საქართველოს მიმართ ძლიერი მხარდაჭერის ჟესტი იყო. ამასთან, ხშირია საქართველოს პრემიერ-მინისტრისა და საგარეო საქმეთა მინისტრის ფრანგ კოლეგებთან შეხვედრები, სხვადასხვა საერთაშორისო პლატფორმის ფარგლებში.

განსაკუთრებული დინამიურობით გამოირჩევა საფრანგეთთან საერთაშორისო ორგანიზაციების ფარგლებში თანამშრომლობაც. საფრანგეთი მტკიცედ უჭერს მხარს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობასა და ოკუპირებული ტერიტორიების არაღიარების პოლიტიკას. ამასთან, საფრანგეთი მონაწილეობს საქართველოში ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიაში (EUMM).

ხაზგასასმელია, საფრანგეთის ევროკავშირის თავმჯდომარეობის პერიოდში, 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის დროს, საფრანგეთის ყოფილი პრეზიდენტის, ნიკოლა სარკოზის როლი. 2008 წლის 12 აგვისტოს შეთანხმებას სწორედ სარკოზის შუამავლობით მოეწერა ხელი.

აქტიურად მიმდინარეობს საპარლამენტთაშორისო თანამშრომლობა. საქართველოს პარლამენტში შექმნილია საფრანგეთთან მეგობრობის ჯგუფი. საფრანგეთის ეროვნულ ასამბლეაში მოქმედებს საფრანგეთ-საქართველოს მეგობრობის ჯგუფი, ხოლო სენატში- საფრანგეთ-კავკასიის მეგობრობის ჯგუფი და საქართველოსთან მეგობრობის ქვე-ჯგუფი.

საქართველოსა და საფრანგეთს შორის არსებული სამართლებრივი ბაზა მოიცავს თანამშრომლობის ფართო სპექტრს, მათ შორის ვაჭრობის, ფინანსების, საგადასახადო პოლიტიკის, ტრანსპორტის, უსაფრთხოების, თავდაცვის, განათლების, კულტურის მიმართულებებით.

საქართველოსა და საფრანგეთს შორის, 2019 წლიდან, ჩამოყალიბებულია მაღალი დონის სტრატეგიული ფორმატი - „დიმიტრი ამილახვარის სახელობის ქართულ-ფრანგული დიალოგი“, რომელიც ხელს უწყობს თანამშრომლობის გაღრმავებას პოლიტიკის, თავდაცვის და უსაფრთხოების, სავაჭრო-ეკონომიკური, ასევე, განათლების და კულტურის სფეროებში.

დიალოგის დაარსების ინიციატივა გააჟღერა საფრანგეთის რესპუბლიკის ევროპისა და საგარეო საქმეთა ყოფილმა მინისტრმა, ჟან-ივ ლე დრიანმა, 2018 წლის 26 მაისს, საქართველოში ვიზიტის ფარგლებში. 2019 წლის 19 თებერვალს, საქართველოს პრეზიდენტის საფრანგეთში ვიზიტის დროს, ორი ქვეყნის პრეზიდენტმა ხელი მოაწერა დიალოგის დაფუძნების შესახებ დეკლარაციას.

2019 წლის 2 დეკემბერს, პარიზში, საქართველოს და საფრანგეთის საგარეო საქმეთა მინისტრების თანა-თავმჯდომარეობით, გაიმართა „დიმიტრი ამილახვარის სახელობის ქართულ-ფრანგული დიალოგი“-ს საინაუგურაციო შეხვედრა.

2018 წლიდან წარმატებით ფუნქციონირებს ქართულ-გერმანულ-ფრანგული სამკუთხედი, რომელიც ევროპის ორი წამყვანი ქვეყნის საგარეო უწყებებთან პოლიტიკური დიალოგის და სტრატეგიულ საკითხებზე მსჯელობის რეგულარულ ფორმატს წარმოადგენს. დღემდე, გაიმართა სამმხრივი პოლიტიკური კონსულტაციების ოთხი სხდომა.

საქართველოსა და საფრანგეთს შორის დარგობრივი თანამშრომლობა გამოირჩევა მრავალფეროვნებითა და დინამიურობით.

განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია მჭიდრო კავშირები თავდაცვის სფეროში, რაც მოიცავს: ყოველწლიურ ორმხრივ კონსულტაციებს, საქართველოს თავდაცვის სამინისტროს თანამშრომელთა ფრანგულ საგანმანათლებლო პროგრამებში მონაწილეობას, ექსპერტთა კონსულტაციებს, პრაქტიკულ მხარდაჭერას საჰაერო თავდაცვისა და კიბერ-უსაფრთხოების საკითხებზე და ა.შ. თავდაცვის სფეროში წარმატებული თანამშრომლობის მნიშვნელოვანი ელემენტია ფრანგული სამხედრო ხომალდების ვიზიტები საქართველოს ტერიტორიულ წყლებში.

აქტიურად ვითარდება საფრანგეთთან ორმხრივი ეკონომიკური თანამშრომლობა. სავაჭრო დინამიკის ყოველწლიური მატება და ფრანგული კომპანიების მზარდი ინტერესი საქართველოს მიმართ ურთიერთობების გაღრმავების კარგ წინაპირობას ქმნის. საქართველოში წარმოდგენილი ფრანგული კომპანიები საქმიანობენ ინფრასტრუქტურულ, განახლებადი ენერგიების, სამშენებლო, ტურისტულ, სოფლის მეურნეობის, ვაჭრობის სფეროებში.

ამასთან, გამორჩეულია განათლების დარგში თანამშრომლობა. საფრანგეთის მთავრობის მიერ გამოყოფილი სტიპენდიებით, ყოველწლიურად, ქართველ სტუდენტებსა და დოქტორანტებს საშუალება ეძლევათ განათლება მიიღონ საფრანგეთის უმაღლეს სასწავლებლებში. ასევე, ხაზგასასმელია ფრანგული ინსტიტუტის (Institut français), ფრანგულ-ქართული უნივერსიტეტის (ორმაგი ხარისხის დიპლომებით) და კავკასიის ფრანგული სკოლის წარმატებული საქმიანობა საქართველოში.

მნიშვნელოვანია საფრანგეთის წვლილი საქართველოს ინსტიტუციური მოდერნიზაციის და სოციალურ-ეკონომიკური ტრანსფორმაციის პროცესში. ამ კონტექსტში, აქტიურია თანამშრომლობა საფრანგეთის განვითარების სააგენტოსთან (AFD), რომლის წარმომადგენლობითი ოფისი 2017 წლის 22 მარტს გაიხსნა საქართველოში.

AFD აფინანსებს საჯარო პოლიტიკის მნიშვნელოვან პროექტებს  ენერგეტიკის, სოფლის მეურნეობის, გარემოს დაცვის, წყალმომარაგების, ჯანდაცვის, კერძო სექტორის განვითარებისა და სხვა პრიორიტეტულ სფეროებში.

პარიზის მახლობლად, ესონის დეპარტამენტში, ლევილის ქართულ მამულში არსებული შატო და ქართველ მამულიშვილთა სასაფლაო საქართველოსთვის მნიშვნელოვან ისტორიულ პერიოდთან არის დაკავშირებული. საბჭოთა ოკუპაციის დროს დევნილმა საქართველოს პირველი დემოკრატიული რესპუბლიკის წარმომადგენლებმა, საფრანგეთის კეთილი ნებით, სწორედ ამ მამულს შეაფარეს თავი.

2016 წლის 23 სექტემბერს ლევილის მამული საქართველოს გადაეცა და ამჟამად, მიმდინარეობს სამუშაოები მამულის ტერიტორიაზე ქართულ-ფრანგული ისტორიულ-კულტურული ცენტრის შექმნასთან დაკავშირებით.